فرانک لوید رایت

فرانک لوید رایت در ۸ ژون ۱۸۶۹ در ریشلند سنتر ایالت ویسکانسین متولد شد. پدرشWilliam Carey Wright یک کشیش و تعمید دهنده کلیسا بود و مادرشAnna Lloyd Jones بود. در سال ۱۸۸۵، اختلافات خانوادگی سبب شد تا ویلیام، پدر فرانک برای همیشه از آنجا برود و هرگز باز نگردد.نام اصلی اوFrank Lincoln Wright بود که در این زمان به احترام خانواده مادرش نامش را ازLincoln بهLloyd تغییر داد.

 پس از تحصیل در رشته مهندسی راه و ساختمان در دانشگاه wisconsinبه شیکاگو مهاجرت کرد. وی پس از مدتی فعالیت در دفتر لایمن سیلزبی، موفق به استخدام در دفتر مشهور (سولیوان و ادلر) شد. رایت از سلیوان به عنوان استاد محبوب و از ادلر به نام کهن سرور بزرگ یاد می کند. در آن زمان مکتب شیکاگو در شکفته ترین ایام خود بر جوانی رایت تاثیر گذاشت با تماس هایی که استادش با وی داشت او را با گرایش های مکتب شیکاگو آگاه ساخت.

در سال ۱۸۸۹موفق شد دفتر شخصی خود را در کنار دفتر استادش تاسیس کند و پس از این کار و قبل از تولد ۲۲ سالگیش با خانمی به نام (کاترین توبین) ازدواج کرد ازدواج او با کاترین که دختر یک تاجر ثروتمند بود باعث بهبود موقعیت اجتماعی او و شهرت بیشترش می شود و در همین زمان او خانه و استودیوی کارش را درOak park می سازد و مادرش را به شهر می اورد.در سال ۱۸۹۱ وی شروع به اجرای طرح هایی به صورت مخفی کرد که در سال ۱۸۹۳ استادش متوجه پنهان کاری وی شد و او را اخراج کرد و این شروع فعالیت های مستقل رایت بود.

رایت معتقد بود که خانه یک معبد است بر عکس لوکوربوزیه که خانه را خوابگاه میدانست.رایت همیشه خود را رمانتیک نشان می داد و از همین رو محبوب قلوب خانم های امریکایی بود. او که عمری طولانی داشت (از دوره ویکتورین تا عصر اتم) حیاتی پر فراز و نشیب را پشت سر نهاد.این مرد ریز نقش شیک پوش علاقه مند به کفش و شنل چند رنگ عصاهایی با سر نقره ای و کلاه های شیک و گران قیمت و اسب های اصیل، یکبار همسر و شش فرزند خود را ترک می کند. 

در سال ۱۹۱۰ رایت بعد از یک سال، مجددا به آمریکا بر می گردد و زمینی در ویسکانسین خریداری می کند و رایت شروع به ساخت خانه جدیدی برای خودش می کند که آن را تالیسین می نامد.در ۲۲ آوریل ۱۹۲۵ خانه رایت دچار حریق شد، در این آتش سوزی مهیب رایت مجموعه ارزشمندی از اثار هنری خود را از دست می دهد، از جمله یادداشت های سولیوان که ایده هایش در مکتب شیکاگو را در نوشته هایی به نام گفتارهای کودکانه تدوین کرده بود، اما موفق به چاپ نشده بود. رایت برای بار سوم آن خانه را از نو و این بار بزرگتر از گذشته ساخت و آن را تالیسین ۳ نامید.

در توکیو ژاپنی ها از رایت درخواست کردند که هتلی به نام هتل امپریال طراحی کند، زمین پروژه فوق العاده سست بود. رایت اصطلاح ژله ای بودن را برای این زمین به کار می برد و توکیو هم که شهری زلزله خیز بود شرایط را برای طراحی و اجرای کار بسیار سخت می کرد. در نهایت رایت با اندیشه ارگانیک خود و با الهام گرفتن از دست های گارسون خود که سینی را با انگشتان خود می گرفت و اجزایش نمی افتاد موفق به طراحی هتل مذکور شد. پس از طراحی این هتل از وی خواسته شد که تا اخر اجرای هتل در توکیو بماند و این چند سال فرصت خوبی بود که خودش را از لحاظ فکری بازسازی کند. سرانجام پس از اتمام کار وی در سال ۱۹۲۱ به امریکا بازگشت.

سال ۱۹۲۲اوج حملات به رایت بود که قرار است در ژاپن زلزله بیاید و ظاهرا امریکایی ها منتظر بودند که تیر خلاص رایت را بزنند اما تلگرافی از توکیو می اید با این مضمون که «جناب اقای رایت شهر در زلزله ویران شد و باید به شما مژده دهیم که تنها ساختمان شما پا برجا مانده و امروز مکان امنی برای زلزله زدگان است…» همین امر ساده و مهم موجب شد که آب مشروعی بر تمام کارهای قبلی او بریزند و وی به عنوان یک قهرمان ملی مطرح شود. در این فاصله تعداد زیادی پروژه به او ارجاع داده می شود.

در سال ۱۹۲۷ رایت و همسر دومش Mamahرسما از هم جدا شدند. Mamahبعدها دچار جنون می شود و در حالیکه هنوز جوان بود در سال ۱۹۳۰ در مرز دیوانگی در اسایشگاه روانی درگذشت البته این مساله موجب مشکوک شدن پلیس به وی شد.رایت مجددا پس از یک سال در ۱۹۲۸ با اولگیوانا (سومین و اخرین همسرش) که ۳۳ سال هم از وی کوچکتر بود ازدواج می کند و توانست که رایت را از آن شرایط بد روحی نجات دهد.

فرانک لوید رایت بزرگترین معمار قرن ۲۰ آمریکا، نابغه ای بود که هرگز چشمه فیاض قریحه اش به خشکی نگرایید، ازاین رو مسلما درک شخصیت وی تاثیر بسیاری در فهم کارهای بی نظیرش دارد. سراسر زندگی رایت با تراژدی٬ تهمت و شایعه همراه است.یک دهاتی که همه جای دنیا را دیده٬ آمریکا را بهم ریخته و آخر به فاصله ۵kmاز زادگاهش دفن شده است. در سال ۱۹۵۹ در نهم آوریل رایت در فونیکس آریزونا از دنیا رفت و جسد او در ویسکونسین به خواب ابدی فرو رفت.

رایت نکات عمده برنامه ر یزی معماری خود را در ۱۹۳۰ چنین توضیح می دهد:

۱- تقلیل دیوارهای داخلی به حداقل ممکن جهت ایجاد یک فضای واحد به نحوی نور و چشم انداز و حالتی پیوسته را موجب گردد

۲- هماهنگ ساختن بنا به محیط خارج از طریق گسترش دادن به طبقات موازی با زمین

۳- تغییر مفهوم به اتاق ها و خانه ها از صورت قوطی و دادن تناسبات انسانی و آزاد به بنا

۴- تغییر مکان زیرزمین های ناسالم بر سطح زمین

۵- دادن تناسبات انسانی و منطقی به درها و پنجره ها و قراردادن این عناصر به صورت طبیعی دوبنا

۶- عدم استفاده از مصالح متنوع و تا حد امکان استفاده از مصالح واحد

۷- عدم استفاده از تزییناتی که از طبیعت اصلی مواد ناشی نشده و تنها برای جلوه دادن بکار میرود

۸- داخل ساختن تاسیسات حرارتی، روشنایی و لوله کشی در استخوان بندی بنا، با این کار عناصر فرعی نیز بصورت عناصر معماری در می آیند

۹- در نظر گرفتن مبلمان تا حد امکان مانند جزیی از بنا

۱۰- حذف تزیینات و اگر هم نتوان تمامی دوره ها را حذف کرد، لااقل حذف ظریف کاریها

برخی از کارهای با ارزش فرانک لوید رایت عبارتند از:

۱-خانه و استودیو فرانک لوید رایتOak Park، در ایالت ایلی نویز آمریکا، سال ۱۹۰۹ – ۱۸۸۹

۲- خانه ویلیام وینسلو River Forest، در ایالت ایلی نویز آمریکا، سال ۱۸۹۴

۳- اقامتگاه Ward Winfield Willitsوکلبه باغبان و اصطبل پارک کوهستانی در ایالت ایلی نویز آمریکا، ۱۹۰۱

۴- خانه دانا توماس در اسپرینگ فیلد، در ایالت ایلی نویز آمریکا، سال ۱۹۰۲

۵- ساختمان اداری لارکین، در نیویورک، سال ۱۹۰۳که در سال ۱۹۵۰ویران شد

۶- هتل امپریال در شهر توکیو ژاپن، سال ۱۹۲۱که در سال ۱۹۶۸ویران شد و در سال ۱۹۷۶بازسازی شد

۷- خانه آبشار در ایالت پنسیلوانیا، سال ۱۹۳۷ – ۱۹۳۵

۸- اولین خانه جیکوبز، سال ۱۹۳۷ – ۱۹۳۶

۹- کلیسای ارتدکس یونانی  Annunciation، در میلواکی ویسکانسین، سال ۱۹۶۱ – ۱۹۵۶

۱۰- موزه گوگنهایم در نیویورک، سال ۱۹۵۹ – ۱۹۵۶

۱۱- مرکز مدنی مارین کانتی در سان رافائل، سال ۱۹۶۶ – ۱۹۵۷